Cấp Một: BÀI SỐ HAI

BÀI SỐ HAI

NHA CÁ HƯỜN CỬU丫 个 丸 久

1.  BẢNG 25 CHỮ MỚI

2.  HỌC CHỮ

3.    PHÂN LOẠI CHỮ NÔM

4.    HỌC ÔN BÀI MỘT

  I  BẢNG 25 CHỮ MINH

丫	个	丸	久	乞
也	与	勺	亡	兀
凡	卄	于	千	干
口	土	士	大	女
子	寸	小	尸	山

BẢNG 25 CHỮ KHẢI:

丫个丸久乞          nha cá huờn cửu khất

也与勺亡兀          dã dữ chước vong ngột

凡卄于千干          phàm chấp ư thiên can

口土士大女          khẩu thổ sĩ đại nữ

                                    子寸小尸山          tử thốn tiểu thi sơn

II.  HỌC CHỮ

số	CHỮ	HÁN VIỆT	ÂM NÔM	BỘ THỦ	NGHĨA	THÍ DỤ
026	丫	a, nha	a, nha	cổn   丨   2	xoè	nha hoàn
027	个	cá	cá	cổn   丨   2	cái	cá biệt, cá lội
028	丸	hoàn, huờn	huờn, hòn, viên	chủ   丶     3	viên	huờn thuốc, hòn đá
029	久	cửu	cửu, lâu	phiệt 丿  4	lâu	cửu biệt, lâu nay
030	乞	khất	khất	ất    乙         5	xin	khất nợ,khắt khe
031	也	dã	dã, dạ, giả, giã	ất    乙         5	vậy	dã dề, dạ vâng
032	与	dữ	dữ	nhứt  一   1	cùng với	dữ tợn, chó dữ
033	勺	thược, chước	thược, chước	bao  勹   20	giuộc, gáo	châm chước
034	亡	vong	vong	đầu   亠   8	mất, trốn, chết	vong linh
035	兀	ngột	ngột	nhơn儿  10	cao	ngột ngạt, đột ngột
036	凡	phàm	phàm	kỷ   几    16	tầm thường	phàm tục
037	卄	nhập, chấp	nhập, chấp	nhứt  一   1	hai mươi	chấp tay
038	于	vu, ư, hu, ô	vu, ư	nhị    二   7	đi qua	vu quy, vu vơ , u hu
039	千	thiên	thiên	thập  十  25	ngàn (1000)	thiên vạn
040	干	can	can, cơn	can  干   51	phạm, 10 can	khuyên can, cơn buồn
041	口	khẩu	khẩu	khẩu 口  30	miệng	á khẩu, thương khẩu
042	土	thổ, độ	thổ, đất	thổ   土   32	đất	thổ công, thuỷ thổ
043	士	sĩ	sĩ	sĩ     士   33	học trò	sĩ khí, sĩ phu
044	大	đại	đại, dãy	đại   大  37	lớn	lấy đại, đại để, dãy nhà
045	女	nữ	nữ,nỡ,nở,lỡ,nữa	nữ   女  38	gái	nỡ nào, còn nữa
046	子	tử, tý	tử, tý	tử   子   39	con, chi tý	nữ tử, tử tế
047	寸	thốn	thốn,dón,són,thuỗn	thốn  寸  41	tấc	xốn xang, đái són
048	小	tiểu	tiểu	tiểu  小   42	nhỏ	tiểu đồng, tiểu thơ
049	尸	thi	thi, thây	thi  尸  44	thây, xác	thây ma, thây kệ
050	山	sơn, san	sơn, san	sơn  山   46	núi	san sẻ, sơn khê

丫 个 丸 久 乞 也 与 勺 亡 兀 凡 卄 于 千 干 口 土 士 大 女 子 寸 小 尸 山

PHỤ CHÚ :       

                        1)  Chú ý các chữ gần giống, dễ lẫn lộn:

                                     于 (vu), 千(thiên),  干(can);

                                                 土 (thổ),  士(sĩ).

                        2)  Chữ 也 (dã) là một hư tự, tiếng kèm không có ý nghĩa rõ ràng.

                        3)  勺 (chước) là một đơn vị đo lường :

                             Một thưng 升 có 10 cáp合;  một cáp合 có 10 chước 勺.

                        4)  亡 (vong) là « mất, trốn, chết ».

                        5)  Nôm thường mượn âm và nghĩa chữ Hán, dùng có chỗ khác biệt.

                             Thí dụ :  Hán 亡命 (vong mạng) trốn bước hoạn nạn ;

                                          Nôm 命 亡(mạng vong ) chết : 

                              Phong Lai chẳng kịp trở tay, Bị Tiên một gậy chàng thì mạng vong.

                        6) chữ viết tắt : 個 (cá)   ®  个

                                                                                                        與 (dữ)   ®  与

                        7) chữ là bộ thủ:           口     土     士     大     女     子     寸     小     尸     山

                                               tên:        khẩu  thổ     sĩ    đại    nữ     tử  thốn  tiểu   thi   sơn

                                               số:        30    32    33    37    38    39    41    42     44    46

III.  PHÂN LOẠI CHỮ NÔM MƯỢN TỪ CHỮ HÁN

            Khi xét một chữ Hán, ta lưu ý đến hình dáng, âm Hán-Việt và nghĩa của chữ đó.

            Trong 4 bài học đầu, các chữ Hán được giữ nguyên dạng.

       Có ba trường hợp chữ  vay mượn chữ Hán làm chữ Nôm, hay chữ GIẢ TÁ:

1.  chỉ mượn âm đọc : 个(thua cá), 与 (hung dữ), 干(nguồn cơn), 卄(chấp tay).

2.  chỉ mượn ý nghĩa : 勺 (châm chước).

3.  mượn cả hai, âm và nghĩa : Tất cả 25 chữ đều có thể dùng trong loại GIẢ TÁ nầy.

丫 个 丸 久 乞 也 与 勺 亡 兀 凡 卄 于 千 干 口 土 士 大 女 子 寸 小 尸 山

Chú thích:  Tùy theo văn cảnh, một chữ vay mượn có thể đưọc xếp theo nhiều loại khác nhau.

Thí dụ

乞thuộc loại 1 :  Những nghe nói đã thẹn thùng, Nước đời lắm nỗi lạ lùng khắt khe

      (Kiều ADM, câu 1119-1220).

乞thuộc loại 3 :  Tỳ kheo có ba nghĩa, một là khất sĩ,  khất pháp, khất thực, cần cầu thành   tựu thánh quả vậy (Phật Thuyết A Di Đà Kinh,  tờ 8a).  

IV.  HỌC ÔN BÀI SỐ MỘT

一 丿 乙 丁 七              nhứt phiệt ất đinh thất

乂 乃 九 了 二              nghệ nãi cửu liễu nhị

 人 入 八 几 刀                 nhơn nhập bát kỷ đao

刁 力 十 卜 又              điêu lực thập bốc hựu

                                      三 丈 上 下 万             tam trượng thượng hạ vạn 

HƯỚNG DẪN:

Ứng với mỗi chữ trong BẢNG VUÔNG 5X5 liên kết một âm Nôm và một thí dụ.

Chọn chử 三 (0,0) làm gốc tọa độ, ta có

三 (0,0): Anh Tam có tám lượng vàng, Tướng đi làng nhàng, lắm kẻ muốn theo.

刁 (0,1): Điêu ngoa là thói xấu xa, Ăn ngay nói thẳng mới ra con người.

人 (0,2): Càng xem thế sự càng đau nhơn tình.

乂  (0,3): Tay nghề còn non.

一  (0,4): Con chuột nhắt.

乙  (2,4): Con có nhan sắc ắt chàng phải ưa

卜(3,1): Bói ra ma quét nhà ra rác.

几  (3,2): Trong làng lắm kẻ điêu ngoa.

了   (3,3): Lẻo đẻo lắm lời.

丁  (3,4): Mỗi đứa phụ một tay

刀   (4,2):Tấm thân mệt nhọc còn đeo học hành (Tam Tự Kinh Giải Nghĩa, c. 310).

二   (4,3): Lần khân là nói nhì nhằng, nhì nhèo.

七  (4,4): Đi thất tha thất thểu.

HẾT BÀI HAI